κυρηναϊκοί

κυρηναϊκοί
Φιλόσοφοι της αποκαλούμενης Κυρηναϊκής σχολής, της οποίας την ίδρυση η αρχαία παράδοση αποδίδει –γεγονός που σήμερα αμφισβητείται– στον Αρίστιππο (5ος –4ος αι. π.Χ.), μία από τις επιφανέστερες προσωπικότητες που είχαν συνδεθεί με τον Σωκράτη. Η φιλοσοφική αυτή κίνηση συνεχίστηκε από την κόρη του Αρίστιππου, Αρήτη, και αργότερα από τον εγγονό του, Αρίστιππο τον Μητροδίδακτο, για να εξελιχθεί τελικά, ανάμεσα στα τέλη του 4ου και στις αρχές του 3ου αι. π.Χ., σε τρεις κλάδους με επικεφαλής τον Αννίκερι, τον Ηγησία τον Πεισιθάνατο και τον Θεόδωρο τον άθεο. Βάση της κυρηναϊκής φιλοσοφίας είναι η ανατροπή ενός τυπικού ελληνικού ηθικού ιδεώδους, και ιδίως σωκρατικού, σύμφωνα με το οποίο η ίδια η κατοχή του αγαθού οδηγεί στην ευτυχία (βλ. λ. ευδαιμονισμός) και ασκεί ακαταμάχητη έλξη, όταν γίνει αντιληπτό στην ανθρώπινη θέληση· αν το αγαθό ασκεί έλξη –υποστήριζαν οι κ.– τότε καθετί που ασκεί έλξη είναι αγαθό, άρα το αγαθό ταυτίζεται με την ηδονή. Οι κ. οδηγήθηκαν συνεπώς σε μια μορφή ευδαιμονισμού, που είναι η πιο ακραία και η πιο συνεπής από όσες δημιούργησε ποτέ η αρχαία σκέψη. Σε αυτό οφείλεται και η πολεμική με το άλλο μεγάλο σύγχρονο φιλοσοφικό ρεύμα του ευδαιμονισμού, τους επικούρειους (βλ. λ.), στους οποίους οι κ. αντέτειναν ότι το ιδεώδες της ηδονής σε κατάσταση αταραξίας, που υπερτονίστηκε από αυτούς ως ύψιστο αγαθό, δεν είναι παρά μια κατάσταση αναισθησίας και νάρκης, ενδιάμεση στην πραγματικότητα μεταξύ των δύο άκρων: της ηδονής και του πόνου, τα οποία βαρύνουν πραγματικά και καθορίζουν την εκλογή μας. Η ηδονή –και κατά συνέπεια το αγαθό– είναι, αντίθετα, για τους κ. μια «ομαλή και λεία κίνησις» των αισθήσεών μας, που γίνεται αντιληπτή θετικά και συνειδητά από την ψυχή μας (συνεπώς και στο πεδίο της θεωρίας της γνώσης, οι κ. υποστήριζαν με απόλυτη συνέπεια μια αυστηρή αισθησιαρχία), η οποία έχει αξία μόνο τη στιγμή που γίνεται αντιληπτή. Δεν υπάρχουν λοιπόν ηδονές ούτε της ανάμνησης ούτε της προσμονής, αλλά ηδονές παρούσες, τις οποίες ζούμε και απολαμβάνουμε κάθε στιγμή. Αυτό δεν εμπόδισε τους κ. να δείξουν αργότερα, σύμφωνα με τα ιδεώδη της εποχής, κάποια ευαισθησία σε απαιτήσεις όπως η αυτοκυριαρχία, η εσωτερική ελευθερία, η άρνηση των ιδιοτελών πολιτικών και κοινωνικών δεσμών, που αντί να εγγυώνται τη στιγμιαία ατομική ηδονή, εξασθενούν στην πραγματικότητα με διάφορες σκέψεις αυτό το ηδονιστικό και ατομικιστικό κριτήριο που είχε ωστόσο υποστηριχθεί με τόση αυστηρότητα. Αυτό εξηγεί γιατί ο κυρηναϊκός ηδονισμός διακήρυττε από τη μια πλευρά τη χρεοκοπία του με τον Ηγησία –ο οποίος από την αδυναμία του να επιτύχει την επιζητούμενη ηδονή κατέληξε σε έναν ακραίο πεσιμισμό– και από την άλλη με τον Αννίκερι και τον Θεόδωρο έδειχνε την αδυναμία του απέναντι στον μεγαλύτερο πλούτο κινήτρων του επικούρειου ηδονισμού.

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужен реферат?

Look at other dictionaries:

  • Κυρηναικοί — Κυρηναικός the disciples masc nom/voc pl …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • КИРЕНСКАЯ ШКОЛА —         одна из сократич. школ др. греч. философии, основанная в 4 в. до н. э. Аристиппом из Кирены, учеником Сократа. К ней принадлежали: дочь Аристиппа Арета, позднее её сын Аристипп Младший, Феодор, Гегесий, Анникерид. К. ш. отвергала изучение …   Философская энциклопедия

  • КИРЕНСКАЯ ШКОЛА, киренаики —     КИРЕНСКАЯ ШКОЛА, киренаики (οἱ Κυρηναικοί), др. греч. гедонистическая философская школа 4 1 й четв. 3 в. до н. э., возводившая свое учение к сократику Аристиппу из Кирены. К Киренской школе принадлежали, в частности: дочь Аристиппа Арета, ее… …   Античная философия

  • ηθική — Κάθε θεωρία που θέτει αντικείμενο θεωρητικής εξέτασης την πρακτική συμπεριφορά του ανθρώπου. Η φιλοσοφική η. διακρίνεται επομένως τόσο από τις θετικές εντολές ή προσταγές που εκπορεύονται από οποιαδήποτε πηγή (θρησκευτική, φιλοσοφική, πολιτική,… …   Dictionary of Greek

  • κυρηναϊκός — ή, ό (AM κυρηναϊκός, ή, όν) [Κυρήνη] 1. αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στην αρχαία ελληνική πόλη τής βόρειας Αφρικής Κυρήνη 2. (το αρσ. πληθ. ως κύριο όν.) οι Κυρηναϊκοί οι μαθητές ή οπαδοί τού Κυρηναίου φιλοσόφου Αριστίππου, που θεωρούσαν ως… …   Dictionary of Greek

  • σωκρατικοί ελάσσονες — Έτσι χαρακτηρίζονται όλοι εκείνοι που, κατά κάποιο τρόπο, ισχυρίστηκαν ότι στηρίζονται στη σωκρατική διδασκαλία, αλλά που υστερούν κατά πολύ από το μέγιστο όλων των σωκρατικών: τον Πλάτωνα. Εκτός από μερικές προσωπικότητες, όπως ο Ξενοφών και ο… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”